Artikel Column wethouder Bas ten Have - week 20
Valt de gemeente in 2026 in het 'ravijn'?
Als wij er ons niet goed op voorbereiden, dreigt een kleine gemeente als de onze in het ravijn te storten... Maar wat houdt het zogeheten 'ravijnjaar 2026' eigenlijk in?
Nou, het zit zo. De gemeente heeft, net als alle andere gemeenten in Nederland, een (toenemend) aantal 'wettelijke taken', die zuinigjes of ruimhartig uitgevoerd kunnen worden. De politieke kleur van het college bepaalt welke accenten er worden gelegd en welke extra zaken er aan onze inwoners worden aangeboden. De gemeenteraad is uiteindelijk de doorslaggevende factor bij het vaststellen van de plannen en de jaarlijkse begroting.
Een deel van de ruim 30 miljoen euro inkomsten in 2024 komt binnen via de Onroerende Zaak Belasting (OZB), riool-en afvalstoffenheffing, leges etc. Het grootste deel komt echter uit het Gemeentefonds. Dit is een pot geld die door het Rijk wordt gevuld en vervolgens verdeeld onder alle 342 gemeenten in Nederland via een bepaalde systematiek, op basis van 60 (!) beoordelingscriteria. Helaas werkt dit niet in het voordeel van kleine gemeenten; zo krijgen wij minder dan € 1.600 per inwoner en bijvoorbeeld Amsterdam meer dan € 3.200 per inwoner.
De verdeelsystematiek gaat per 2027 veranderen én er is een korting door het Rijk ingeboekt. Het is een ingewikkelde overgang waardoor het Gemeentefonds in het tussenjaar 2026 flink lager is. Daarom wordt dit het 'ravijnjaar' genoemd. Veel (vooral de kleinere) gemeenten kunnen daarom de Begroting 2026 niet sluitend krijgen.
Vanuit onze toezichthouder, de Provincie Noord-Holland, is aangegeven dat wij voor 2026 moeten aangeven waar wij eventueel op gaan bezuinigen. Schrik dus niet van een lijst met mogelijke bezuinigingen in de Perspectiefnota en de Begroting 2025, op zaken waar wij juist allemaal zo blij mee zijn. Het enige dat verlichting kan brengen, zijn de mogelijkheden om de gemeentelijke inkomsten te verhogen. Denk daarbij aan toeristenbelasting en OZB op recreatiewoningen.
Conclusie: natuurlijk bereiden wij ons zo goed mogelijk voor op deze financieel moeilijke tijden die gaan komen. Het college van burgemeester en wethouders brengt de opties in kaart en het is aan de gemeenteraad om de uiteindelijke keuzes te maken!